De fundamentele analyse

De meeste analisten van banken en vermogensbeheerders waarderen aandelen op basis van fundamentele analyse. Het volstaat niet om een aandeel als goedkoop te ontdekken, het moet bovendien ook nog relatief ondergewaardeerd zijn ten opzichte van een sector, een beurs of een belangrijke concurrent. 

Hoe werkt de fundamentele analyse?

Uiteindelijk komt het erop neer om een analyse te maken van het verleden, het heden en de toekomst van een bedrijf. Uit de analyse moet blijken in hoeverre het bedrijf in het verleden op een consistente sterke wijze heeft gepresteerd. Ook moet bekeken worden in welke mate die prestaties in het heden en nog belangrijker, in de toekomst doorgetrokken kunnen worden. 

Een fundamentele analyse is een complexe analyse, die gebaseerd is op tal van factoren. Bij iedere fundamentele analyse wordt gekeken welke factoren de doorslag moeten geven. Dit houdt dus in dat niet alle factoren altijd even zwaar wegen. We belichten hier een aantal en de meest belangrijke factoren die meespelen bij de fundamentele analyse. 

De factoren van de fundamentele analyse: 

• De koers-winstverhouding
• De koers-cashflowverhouding
• De intrinsieke waarde per aandeel
• Het dividendrendement
• De schulden
• De sector
• De marktpositie
• Producten in de pijplijn
• Concurrenten
• Management

De koers-winstverhouding 

De koers-winstverhouding is waarschijnlijk de meest gebruikte indicator bij de fundamentele analyse van aandelen. Hierbij wordt gekeken naar de verhouding tussen de koers van een aandeel en de winst van een aandeel. Om de koers-winstverhouding te gebruiken binnen de fundamentele analyse is het cruciaal deze te vergelijken met soortgelijke bedrijven binnen de branche. Deze bedrijven moeten zo verwant mogelijk zijn als de onderneming waarvan je de koers-winstverhouding wilt analyseren. 

De koers-cashflowverhouding 

Ook de koers-cashflowverhouding kan onderdeel uitmaken van de fundamentele analyse. De koers-winstverhouding is namelijk niet in alle gevallen een bruikbare indicator om de waarde van een aandeel te bepalen. Denk bijvoorbeeld aan jonge bedrijven die nog niet winstgevend zijn. Dan kan de cashflow bekeken worden in de vorm van de koers-cashflowverhouding. Toch is de koers-cashflowverhouding een indicator die minder vaak wordt gebruikt als de koers-winstverhouding.

Intrinsieke waarde per aandeel 

Intrinsieke waarde is de waarde in geld, gebaseerd op alle bezittingen van de onderneming. Hier trekken we de schulden die er zijn vanaf. Het bedrag wat daaruit komt, gedeeld door het aantal uitstaande aandelen is de intrinsieke waarde per aandeel. Het kan zijn dat een bedrijf dood meer waard is dan levend. 

Het dividendrendement 

Aandeelhouders hebben recht op dividend. Dividend is een deel van de winst van het bedrijf waarin ze hebben geïnvesteerd door het kopen van aandelen. Meestal betreft het een bepaald bedrag in geld. Ook kan dividend op een fiscaalvriendelijke manier uitgekeerd worden, namelijk in de vorm van stockdividend. Stockdividend is het uitkeren van dividend in de vorm van nieuwe aandelen. 

De hoogte van het dividendrendement 

Op basis van de hoogte van het dividend en van de koers van het aandeel kan het dividendrendement worden berekend. Beleggers stellen uiteraard een zo hoog mogelijk dividendrendement op prijs. Maar ook hier moet enige terughoudendheid aan de dag worden gelegd. Een hoog dividendrendement kan ook te maken hebben met een koersval, bijvoorbeeld als gevolg van een winstwaarschuwing. Het gevolg is dan dat er sprake is van lagere winst en dus van een lagere dividenduitkering. Evenmin als de koers-winstverhouding mag het dividendrendement op zich als een doorslaggevende factor worden beschouwd. 

Aandelen met een hoog dividendrendement 

Aandelen met een hoog dividendrendement worden doorgaans in staat geacht een betere bescherming te bieden in periodes dat de beurskoersen dalen. Aandelen die een goed dividend uitkeren, kunnen beschutting bieden wanneer er een stevige storm over de beursvloer waait. De voorkeur moet dan uitgaan naar de aandelen van grote bedrijven (‘large caps’) die in minder consumentgevoelige sectoren als voeding, olie of alcohol actief zijn. Het is bovendien mooi meegenomen dat deze bedrijven ook een stevig dividendrendement uitbetalen. 

Aandelen die door haar activiteiten meestal een aantrekkelijk dividendrendement combineren met een defensief karakter worden gezien als ‘blue chips’. Toch is dat defensieve karakter maar relatief. Als het echt gaat stormen op de beurs, dan is geen enkel aandeel echt veilig. Kwaliteit zal echter sneller opnieuw gaan bovendrijven wanneer de fundamenten op de beurs opnieuw verbeteren. 

Schulden 

Er zijn nog heel wat andere factoren die een rol spelen bij de fundamentele analyse. Een belangrijke factor kan bijvoorbeeld de schuldengraad zijn die een bepaald bedrijf op de balans aangeeft. Bedrijven met veel schulden zijn bijvoorbeeld erg kwetsbaar wanneer de rente plotseling stijgt. Ze zullen meer rente verschuldigd zijn, waardoor de winstgevendheid afneemt. Zelfs in geval van een aantrekkelijke koers-winstverhouding kunnen dergelijke bedrijven beter gemeden worden. 

Sector 

Heel belangrijk bij de waardebepaling van aandelen is de sector waarin het bedrijf actief is. Dat werd maar al te duidelijk tijdens de grote beurscrisis die ons in 2007 - 2008 trof. Aanvankelijk waren maar enkele aandelen uit de financiële sector de kop van jut, maar gaandeweg raakte de hele sector besmet. Het had dan ook weinig zin om als belegger op zoek te gaan naar goedkope aandelen of naar banken van een bovengemiddelde kwaliteit. Alle bankaandelen daalden en alle fundamenten bleken onbetrouwbaar, doordat de sector risico’s was aangegaan die ze zelf niet kon overzien. Ze sleepten elkaar mee. 

Nieuwe sectoren 

Aan de andere zijde van het spectrum treffen we de aandelen uit relatief nieuwe sectoren aan. De bedrijven in kwestie bevinden zich vaak nog in de opstartfase, zijn zwaar verliesgevend en hebben toch veel geld nodig om in research & development te investeren. Op basis van de klassieke indicatoren is het heel moeilijk om innovatieve sectoren als biotechnologie of alternatieve energie te waarderen. Een dividend is er vanzelfsprekend (nog) niet, een koers- winstverhouding vanwege de nog steeds verlieslatende situatie al evenmin. Daarom dienen er heel andere afwegingen te worden gemaakt, waarbij de vraag de steeds terugkerende vraag is wat de toekomstperspectieven zijn die het bedrijf te bieden heeft. Voor particuliere beleggers is het vanzelfsprekend niet zo voor de hand liggend om de marktsituatie voor een bedrijf uit de biotechnologiesector in te schatten. In dergelijke gevallen zit er weinig anders op dan een beroep te doen op het deskundig advies van een analist. In een goed gespreide aandelenportefeuille mag ruimte zijn voor dit type beleggingen, maar in het speculatiehoekje. 

Marktpositie 

Vanzelfsprekend is ook de marktpositie van een bedrijf binnen een bepaalde sector erg belangrijk. Hierbij wordt de vergelijking gemaakt ten opzichte van andere bedrijven binnen deze markt. 

• Is het bedrijf een marktleider, een runner-up of gewoon maar een volgertje binnen zijn sector?
• Bevindt het bedrijf zich in een groeimarkt of niet?
• Wint het bedrijf marktaandeel?

Producten 

Voor sommige bedrijven is het belangrijk te kijken welke producten er in de pijplijn zitten, waarna er kan worden ingeschat hoe groot het potentieel voor die producten is. We nemen hier weer de biotechnologiesector als voorbeeld.

Concurrenten 

Ook de situatie bij de concurrentie moet worden bekeken. Zijn er concurrenten die veelbelovende nieuwe producten in huis hebben? Zo ja, dan kunnen de toekomstperspectieven van het bedrijf er een stuk minder goed uitzien dan we eerst hadden gedacht. 

Management 

We mogen ook het management niet vergeten. In veel gevallen staat of valt de reputatie van een bedrijf met zijn topman. Wanneer die het bedrijf verlaat, kan dat op een kleine ramp uitdraaien. Aan het melagomane gedrag van de topmannen van het laatste decennia 2000 en eerste decennium van de 21ste eeuw tracht de overheid paal en perk aan te stellen. En terecht. De topman is een werknemer van de aandeelhouders. De aandeelhouders zijn de feitelijke eigenaren die de belangen van alle partijen, bedrijf, personeel en aandeelhouder voor ogen moeten houden. Aandeelhouders zouden vaker mogen optreden tegen dit ‘ik ben superbelangrijk’-gedrag van deze topmannen. 

Bepalen van de marktpositie binnen een innovatieve sector 

Een extra probleem is dat bedrijven die afkomstig zijn uit innovatieve sectoren, op de beurs meestal erg in trek zijn bij de beleggers. Of moeten we in dit geval spreken van gokkers? Dit vertaalt zich in vaak overdreven hoge waarderingen. 

De verwachtingen van de beurs zijn zo hooggespannen, dat ze vaak moeilijk in te vullen zijn door dit type onderneming. Het is daarom steeds op eieren lopen, met aandelen waarvan de koers naar duizelingwekkende hoogte is gestegen. In veel gevallen worden de hooggespannen verwachtingen niet ingevuld, met alle gevolgen van dien. 

De fundamentele analyse: een voorbeeld 

Niets is zo moeilijk als het maken van voorspellingen. Soms zit je goed, soms zit je ernaast; de factor geluk speelt ook een belangrijke rol. Een goed voorbeeld van zo’n ‘lucky strike’ is de voorspelling van Goldman Sachs over de olieprijs. De bank voorspelde dat de prijs van een vat ruwe olie naar $ 100 zou stijgen. Dat bleek ook het geval te zijn. Daarna probeerden de analisten van de bank het nogmaals en voorspelden dat de olieprijs naar $ 200 per vat zou gaan. Maar die voorspelling bleek iets te veel van het goede en Goldman Sachs zag zich gedwongen deze foute voorspelling te laten vallen. De olie daalde naar $ 40. U ziet, succes op de beurs duurt maar één dag! 

Conclusie: de fundamentele analyse is niet makkelijk

De waardering van bedrijven op basis van fundamentele analyse is geen eenvoudige zaak. Analisten zullen op basis van een doorgedreven analyse proberen om een kant-en-klaaradvies te formuleren. Al dat werk kan echter voor niets zijn geweest wanneer het beursklimaat tegenzit of onverwachts gaat draaien. In een slechte markt worden zowel ‘goede’ als ‘slechte’ aandelen afgestraft, zoals tijdens de grote berenmarkt van 2007-2008 is gebleken. Uiteindelijk zullen er bedrijven zijn die omvallen, maar ook zullen er bedrijven zijn die het overleven en zelfs profiteren van het wegvallen van andere bedrijven. Uiteindelijk zal een belegger dan de fundamenten weer van stal moeten halen en de beste aandelen van een sector in zijn portefeuille opnemen. Dit kan betekenen dat belegger van A naar B moet draaien en zijn verlies moet nemen. Want niets is erger dan bij een sectorherstel juist die aandelen te bezitten die zich onttrekken aan een nieuwe hausse. 

Alles leren over beleggen?

Wilt u niet alleen leren over de fundamentele analyse, maar over alles wat met beleggen te maken heeft? Ga dan naar onze kennisbank over beleggen en pak uw voorsprong in beleggen. 

Lees meer over: beleggen in aandelen, beleggen in preferente aandelen, beleggen in obligaties, beleggen in derivaten, beleggen in opties, beleggen in warrants, beleggen in turbo's, beleggen in vastgoed of vastgoedfonds, beleggen in beleggingsfonds, duurzaam beleggen, beleggen in goud, beleggen in zilver, beleggen in olie, beleggen in windenergie, beleggen in bitcoin, defensief of offensief beleggen, zelf beleggen of beheerd beleggen?, vermogensbeheer